Argazkietako gaiak: Obras publicas

San Fernando iturria 1930eko hamarkadaren amaieran eraiki zuten militarrek. Ingeniarien errejimendu militarreko patroia zelako jarri zioten izena.

Gaur egun Txakain izenarekin berreskuratu da.

Goiko lerroan, ezkerretik hasita:

Juan Yanci, Leon bereau, Modesto Ubiria, Antonio Goya, Jose Goya, Manuel Aramburu, Eusebio Igoa, Jose Michelena, Jesus Gaztelumendi, Basilio Echeveste.

Beheko lerroan, ezkerretik hasita:

Sebastian Olasagasti, Luis Olaechea, Benito Zozaya, Alejandro Olasagasti, Basilio Zapirain, Basilio Marichalar, Salvador Goya, Genaro Picabea, Jose Olasagasti, Manolo Igoa, Martin Gaztelumendi, Evaristo Martiarena

Eserita: Juan Marichalar, Marcelino Sanjurjo (akordeo jole), Agustin Garcia

Lesakako Bidasoa ibaiaren gainean herrigunera sartzeko errepidearen zubiaren bista orokorra. Iruñea-Frantzia errepidearen ertzetik hartzen da, Irundik (egungo N-121A), ibaian behera, ipar-ekialdean.

Lesakako Bidasoa ibaiaren gaineko zubiaren galtzadaren bista orokorra, mendebaldeko muturretik hartuta, ibaian gora. Lehenik eta behin, Iruñea-Frantzia errepidearen ondoko zubitik abiatzen da Irundik (egungo N-121A), eta gizon bat dabil bertatik.

Lesakako Bidasoa ibaiaren gaineko zubiaren bista partziala. Iruñea-Frantzia errepidearen ertzetik hartzen da, Irundik (egungo N-121A), ibaian behera, hego-mendebalderantz. Lehenik eta behin, erdialdean, zubiaren lehen zatian, eskuinaldearen ondoan, zirkuluerdiko begi bat eta galtzada hormigoizko mentsulen gainean zabalduta, eta, horren gainean, jantzia duen gizon bat; ezkerraldean, errepidearen petrila. Atzealdean, baserri bat eta Frain mendiaren hegala.

Zubiaren bukaeran trenaren eraikin bat ikusten da.

Zubi bukaeran dagoen etxean bizi ziren Ambrosio eta bi alaba, bat zen Teodora. Ambrosioren lanak izan zitezkeen trenaren eta zubitik zeharkatzen ziren garraioen kontrolak.

Beraun/Bereau zubia (Lesaka)

1561ekoan, Beraun izena daramate gaur egun desagertuta dauden burdinola eta errota batek, eta oraindik kontserbatzen den zubiak, trafikoarentzat itxita dagoenak. Pedro de Jorajuriak, Lesakako bizilagunak, hiribilduari erreklamatzen dio egin dituen obren ordainketa, burdinola berri bat eta zubiaren konponketa, deskribatzen ez duena:... XORA XURIAKO PETRICHOA IZAN ZEN BERAUNGO ZUBIAREN KONPONKETA ERRENTAN EMAN ZUENA ETA KONPONDU ZUENA...

Gaur egun ikusten dugun bezala, erdi-puntuko hiru arku ditu eta harrizko harlangaitzez egina dago. Zolata hormigoizko hegalez handitu zuten, 1946an seguruenik, baina bazterbideen egitura mantendu zuten.

Arkuetako bat 1794an dinamizaturik, egurrezko egitura batekin pasabidea berrezarri zen, 1800. urteko ur-goraldia desegin zuena, 1806an berreraikia izan zelarik. Beste konponketa batzuk egin zituzten 1847 eta 1884an.

Zubia berritua.

Zaharberritze-lanek barne hartu dituzte eraikuntza horren Erdi Aroko konfigurazioa berreskuratzeko berezko lanak, baita kontserbazio-lanak ere, iraunkortasuna bermatzeko. Obrak aldi baterako bi kanpainatan planteatu dira, 2022tik 2023ra bitartean, neguan eta udaberrian izandako geldialdiaren ondorioz denboran banatuta. Izan ere, Bidasoa ibaiaren ur-goraldiek eta ingurumena babesteko arrazoiek ezin zuten aldamiorik jarri ibilguaren gainean, eta salmonidoen ugaltze-aldia ez zuten oztopatu.

Zaharberritze lanak 2022ko ekainaren 27an hasi ziren eta 689.010,83 euroko kostua izan dute.

Antonio Etxebeste Lesakako bandera astintzen 1927an

Endarako urtegia erakitzen ari zirenean.

Mariano Izeta

Gaia: Bidasoako Trena

Neurria: Zortziko ttikia

Jendeak maite zuen

Bidasoako Trena

bidaiak egiteko

gauzik hoberena

mantso baino seguru

herrietan barrena

hori desegin zelaik

hartu nuen pena

Bidasoako trena

daukat nik gogoan

beti ibiltzen bait zen

erreka ondoan

denek maitatzen zuten

Baztan-Bidasoan

bidaiak egiteko

hobeik ez zegoan.

Garaikoetxea baserria jabeekin (Bautista Lazkano eta Euxebi Irazoki). Baserria gaur egun Irungo udalarena da.

Javier Otxoteko Onin ibaiko petrilean. Atzekaldean Kattu ostatua.

Mutikoa zuhaitz gainean. Aurrean Frain mendia, Kanposantu zaharra, Villa Isabel... ikusten dira.

Herriko Plaza. Eskuinean kioskoaren zatitxo bat ikusten da. Zuhaitzak landatu berriak dirudite eta ezkerretara gurdi bat dago.